VI. Замацаванне новага матэрыялу

Самастойна паўтарыць арфаграмы.

VIII. Вынікі ўрока. Рэфлексія.

¾ Ацаніце свае веды, свой настрой, сваю працу.

IX. Дамашняе заданне.

Практыкаванне 13. с. 9.

Ход урока

I. Арганізацыйны момант. Моўная размінка

Дзеці чытаюць скорагаворку:

Лянок не любіць лянот.

Лянот не любіць лянок.

− Якія словы ў скорагаворцы падобныя па гучанні? (Лянок, лянот.)

—Якое лексічнае значэнне яны маюць? (Лянок — травяністая раслніна, са сцяблоў якой атрымліваюць валакно, а з насення — алей. Лянота — адсутнасць жадання працаваць, рабіць што-небудзь.)

—Чаму лянок не любіць лянот?

—А вы любіце сябраваць з лянотай? (Адказы.)

—Давайце зараз разам прагонім ляноту і пачнем працаваць з ахвотай і плённа.

ІI. Праверка дамашняга задання.

Практыкаванне № 16. с. 11.

− Пра што ідзе гутарка ў гэтых сказах?

—Як адносяцца беларускія пісьменнікі да прыроды роднага краю? (Адказы.)

—Дзякуючы чаму мы можам гак сказаць?

—Якія словы ў гэтых сказах ужыты ў пераносным значэнні? Знайдзіце ў тэксце практыкавання і назавіце сінонімы.

—Дапоўніце наступныя сказы:

ü «Сінонімы — гэта...».

ü «Антонімы — гэта...».

—Падбярыце да дзеясловаў з тэксту практыкавання антонімы.

—Якія звесткі пра слова вы запомнілі з прошлага ўрока?

—Як вы адносіцеся да прыродных багаццяў сваёй краіны? (Адказы.)

III.Арфаграфічная размінка

Родны кут

Каля вербаў па-над р..чкай

Хаты нашай вёскі.

Дзе-нідзе, нібыта свечкі,

Белыя б..розкі. Спее жыта к..ласамі,

Шэпчацца на п..лі.

I в..тры сп..ваюць самі

Нам аб светлай долі.

(II. Прыходзька.)

− Знайдзіце словы ў пераносным значэнні.

—Устаўце прапушчаныя літары.

IV.Хвілінка чыстапісання

− Дзеці, паглядзіце ўважліва па запісаныя вамі словы. Што агульнага ў іх можна вылучыць?

—Якія гэта словы? (Адказы.)

—Што такое корань?

—Як вылучыць корань у слове? (Адказы.)

—Са слоў прыгажосцю, у, цешаць, кожную, года, вока, пару, сваёй, бярозкі складзіце сказ, запішыце яго, падрэсліце галоўныя члсны сказа, зверху абазначце часціны мовы, якімі яны выражаны.

V.Слоўнікавая работа

Дождж, вокладка, сусед, надвор’е, вераб’і, пялёстак, нячутна, пенал, чысціня.

VI. Тлумачэнне новага матэрыялу.

− Дзеці, адкрыем падручнік на с.13 і прачытаем запісанае там правіла.

Работа над правілам.

—Чаму корань — самая важная частка слова?

—Як вызначыць корань слова?

—Якія словы называюцца роднаснымі?

VІI. Замацаванне новага матэрыялу.

Для замацавання правіла дзецям прапануецца выканаць практыкаванне № 20. с. 13.

1) Гульня «Чацвёртае лішняе».

2) Выкананне практыкавання № 21, с. 13.

—3 дапамогай якой часткі слова ўтвораны новыя словы? Для чаго служыць суфікс?

—Якія часткі слова вы яшчэ ведаеце?

—Для чаго яны патрэбны?

—Як разабраць слова па саставу?

3)Гульня «Рэшата».

− «Перасейце» словы з суфіксам -нік - у два мяшкі. У першы мяшок «сеем» словы са значэннем «лес, зараснік», падымаючы рукі ўгору і гойдаючыся, як дрэвы ад ветру; у другі «насыпаем», прысядаючы, словы са значэннем «асоба, якая выконвае дэеянні».

Словы для гульні: ажыннік / ежевичник/, алешнік / ольшаник/, асіннік, бруснічнік, бярэзнік, вартаўнік, жартаўнік, заваёўнік, заступнік, качэўкік, кіраўнік, маліннік, рабіннік, сасоннік, чараўнік, чарнічнік, шыпшыннік.

4) Самастойная работа

− Устаўце прапушчаныя літары і абазначце прыстаўкі

А…копваць, а…возіць, па…карміць, па…несці, на…дрэзаць, па…сушыць, ра…дзяліць, ра…церці.

IX. Вынікі ўрока. Рэфлексія.

¾ «Як цябе завуць?» — спыталі ў суседа прыстаўка і суфікс. Што адказаў сусед?

—Як вылучыць корань слова?

—Як разабраць слова па саставу?

—Закончыце сказ: «Сваёй работай на ўроку я задаволены (не задаволены) таму, што...».

Х. Дамашняе заданне. Практыкаванне № 22. с. 14.

Ход урока

I. Арганізацыйны момант.

Настаўнік жадае вучням поспехаў і добрага настрою на ўроку.

II. Праверка дамашняга задання.

Работа па групах.

Практыкаванне № 25. с. 15. Выконваюць чатыры групы вучняў. Кожная група тлумачыць па аднаму сказу: арфаграмы, дзейнік і выказнік, мовы.

Хвілінка чыстапісання

Заданні да напісаных сл о ў:

1. Растлумачыць назвы месяцаў. (Уверасні — цвіце верас; у кастрычніку — лісце яркае, як касцёр; кастрыца — пацёртыя часткі сцябла льну іібо канапель, аддзеленыя ад валакна пры апрацоўцы; у лістападзе — ападае апошняе лісце.)

Гука-літарны аналіз слова «восень».

IV. Арфаграфічная размінка.

¾ Дома вы працавалі з вершам П. Броўкі пра лета, а зараз мрачытаем верш пра восень, нашу сённяшнюю сяброўку. (Чытанне вер- ша моўчкі, шэптам, услых.)

* * *

Вось і лета сышло. Цяжка нам заўважаць,

Адспявалі калоссі. Як з'яўляецца восень.

Непрыкметна зусім Гляне жоўтым лістком

Праплыве павуцінкай, 3-пад зялёнай хусцінкі.

Заданні да тэксту верша:

1. Растлумачыць арфаграмы.

2.Растлумачыць выразы «гляне жоўтым лістком з-пад зялёнай хус- цінкі», «праплыве павуцінкай».

—У якім сэнсе яны ўжыты?

3- Запісаць першыя чатыры радкі верша, падкрэсліці. арфаграмы.

—Якія яшчэ прыкметы восені вы ведаеце?

Фізкультхвілінка для вачэй.

V. Тлумачэнне новага матэрыялу.

¾ Дзеці, давайце яшчэ раз звернемся да верша пра восень і адкажам на наступныя пытанні:

—Колькі ў гэтым вершы сказаў? (Чатыры.)

—Ці можа адзін сказ падрабязна і поўнасцю раскрыць змест паве- дамляемага? (Не.)

—Ці ёсць сэнсавая сувязь гіаміж сказамі? (Сказы звязаны паміж са- бой па сэнсе.)

—Такім чынам, у нас ёсць некалькі сказаў з агульнай думкай і тэмай. Значыць перад намі што? (Тэкст.)

—Цяпер давайце вызначым тэму ўрока. (Агульныя звесткі пра тэкст.) Якіх мэт мы павінны сёння дасягнуць? (Успомніць набытыя ве- ды пра тэкст, умець адрозніваць тэкст ад звычайнага набору сказаў.)

—Працягваем нашу гаворку пра восень. Адкажыце мне, якая бывае восень? Апішыце вусна тую восень, якая вам падабаецца.

1) Работа па падручніку

Практыкаванне № 26. с. 16. Вучні ў групах складаюць сказы, устаўляючы патрэбныя словы. У выніку атрымліваецца харакгарыстыка тэксту. На дошцы настаўнік афармляе кластэр.

Схема 1

2) Гульня “Перакладчыкі”.

¾ Дзеці, вы павінны перакласці на рускую мову прапанаваныя словы. Яны спатрэбяцца нам для дальнейшай работы.

Паратунак - Паляўнічыя –

Незайздроснае жыццё - Хуткасць –

Маланка - Хмара –

Портачкі –

Вучні ў парах перакладаюць словы, пры неабходнасці карыстаюцца беларуска – рускім слоўнікам. Праверка праводзіцца калектыўна.

Практыкаванне N° 30. с. 18.

—Размова ў гэтым тэксце пойдзе пра лілею. ІІІто такое лілея? (Раз гляданне ілюстрацыі лілеі, апісанне расліны: прыгожыя белыя нібы выгнутыя пялёсткі, жоўтая сярэдзінка.)

—Дзе расце лілея? (На вадаёме.)

—Ці можна яе зрываць? (Пельга, бо гэта можа прывесці да яе знішчэння.)

Вучні ў групах чытаюць тэкст, вызначаюць яго тып. ('Гэкст-апавяданне, таму што сказы звязаны паміж сабой «ланцужком».)

Пры чытанні тэксту вучні павінны звярнуць унагу на перакладзеныя словы. Настаўнік звяртае ўвагу на неабходнасць эапісаць адказы на пытанні, размешчаныя ў падручніку.

1. Дзе зелянеў круглы ліст? (Ля берага зелянеў круглы ліст.)

2.Што пакалыхвалася на вадзе побач з круглым лістом? (Побач пакалыхвалася на вадзе белая лілея.)

3.Якія пялёсткі быліўлілеі? (Улілеі былі тонкія і прыгожыя пялёсткі.)

Калектыўная праверка.

2) Работа над слоўнікавым словам.