Дәріс тақырыбы: Кіріспе дәріс: Этнологиялық зерттеулердің мақсат-міндеттері

Мақ саты: Археология жә не этнологияның зерттеу ә дістері курсының зерттеу обьектісі мен пә наралық сипатын анық тау.

Сұ рақ тар:

1. Археология жә не этнологияның зерттеу ә дістері курсының ө зектілігі

2.Археология жә не этнологияның зерттеу ә дістері курсы мен оның пә ндік сипаты

3.Археология жә не этнологияның зерттеу ә дістері курсының негізгі мә селелері

Негізгі ұ ғ ымар тізбесі: Этникалық ү деріс, социогенез, ә дістеме

Ә дебиеттер:

1. Артыкбаев Ж. Методика этнографических исследований//Этнология: Учебник. – Алматы: «Қ азақ университеті», 2006. -316 с.

2. Артановский С.Н. О сравнительно – историческом и структурном методах в этнографии // Методологические вопросы общественных наук. Л., 1968, вып. І.

3. Ә жіғ али С.Е., Ошанов О.Ж., Тоқ табай А.У., Оразбек Е.Ж. Монғ олия қ азақ тары этникалық тобын зерттеудің бағ дарлама – сұ рақ намасы. Алматы, 2004.

4. Вопросы и программы по этноархелогии и этнографии для участников археологических экспедиции и студенческих практик. Учебно-методическое пособие. Омск, 2002.

Қ азіргі этнографияның алдында тұ рғ ан мә селелер, ә сіресе халық тардың ө мірі мен мә дениетін жан-жақ ты зерттеуде бірқ атар қ иындық тарды туғ ызады. Этнографиялық материалдарды жинақ таудың негізгі формасы этнографиялық экспедицияларды ұ йымдастыру болып табылады. Ө кінішке орай этнографиялық зерттеулердің бір ауыздан мақ ұ лданғ ан экспедициялық жұ мыс тә сілдері болмай отыр.

1960 жылдардан бері ә лем халық тары арасында ө зінің ө ткен тарихын, ә дет-ғ ұ рпы мен салт-дә стү рін, материалдық мә дениетін жаң ғ ырту ү рдісіне бет бұ ру байқ алады. Бұ л жазу-сызуы ерте дамығ ан ө ркениетті халық тарды былай қ ойғ анда, Африка мен Азияның жә не Латын Америкасының бұ ратана халық тарында да байқ алады. Осы орайда Орталық Азияның ірі этностарының бірі, Евразияның ү лкен кең істігін алып жатқ ан қ азақ этносының ө ткен тарихы мен мә дениетіне байланысты кө птеген мә селелердің зерттелмей жатқ анына назар аударылуда. Отарлық пен Кең ес дә уіріндегі қ асаң жү йе халқ ымыздың ғ асырлар бойы қ алыптасқ ан дә стү рлі мә дениетіне елеулі ө згерістер енгізіп, тіліне қ ауіп тө ндірді.

Сондық тан XX ғ асырда қ азақ халқ ының ежелгі мә дениеті, дү ниетанымы, ә дет-ғ ұ рпы, шаруашылық дә стү рі қ андай ө згерістерге ұ шырады, оларғ а ә лемдік ө ркениеттің ық палы, халқ ымыз XXI ғ асырғ а қ андай дә режеде аяқ басқ алы тұ рғ аны жө нінде арнайы зерттеу жү ргізіп, қ орытынды жасаудың маң ызы ерекше. Сонымен бірге қ азақ тардың осы жерді мекендеуші басқ а да халық тармен қ арым-қ атынасы, мә дениеттердің ө зара ық палы жө ніндегі мә селеге де айрық ша назар аударылуы қ ажет.

Этнографиялық тә жірибенің мақ саты: біріншіден студенттердің дә ріс жә не семинар сабақ тарында алғ ан білімін бекіту. Екіншіден тә жірибеші-студент экспедиция жұ мыстарына қ атыса отырып, далалық жағ дайдағ ы ең бекті ұ йымдастыру мен кә сіби-этнограф дағ дыларын қ алыптастыру. Ү шіншіден этнографияны игеруге кө ң іл аударғ ан студен-тә жірибешілердің алдына ғ ылыми тапсырмалар қ ойып, кә сіби дағ дыларын қ алыптастырып, олардың ғ ылым жолына баруына алғ ышарттар жасайды. Студенттердің ғ ылыми жұ мыспен айналыса бастауы, студенттік ғ ылыми конференцияларғ а қ атысып мақ ала берумен басталады.

Студенттерді тә рбиелеуде этнографиялық тә жірибенің бағ а жетпес маң ызы, студенттерді жергілікті халық тың тарихы, мә дениеті, ә дет-ғ ұ рыптары, қ айталанбас қ оғ амдық тұ рмыс-салттарымен танысу барысында арта тү седі.

Этнографиялық тә жірибе – адамдармен тіл табысуғ а, ә ң гімелесу дағ дыларын игеруге, тә жірибешілердің қ оғ амдық -саяси сұ рақ тарғ а байланысты дә ріс оқ у, мұ ның бә рі жоғ ары педогогикалық дайындық болып саналады.

Этнографиялық зерттеу жү ргізілетін аймақ жө нінде мә ліметтер жинау ең маң ызды іс болып табылады. Гуманитарлық ғ ылымдардың ө зге салаларының ішінде этнографияның ө згешелігі ең алдымен бастапқ ы фундаменталды дайыдығ ын, яғ ни нақ ты тақ ырыпты анық тап алу, зерттеудің бағ дарламасы мен ә дістемесін қ ұ растырып алу, тоериялық білімді игерген болуын керек. Алдын-ала дайындық сыз далалық тә жірибеге шығ удың да қ ажеті шамалы.