Дәріс тақырыбы: Дәстүрлі киім-кешек түрлерін зерттеу әдістері

Мақ саты: Дә стү рлі киім-кешек тү рлерін з ерттеулердің ә діс-тә сілдерінің тү рлерімен жә не ө з зерттеулерінде қ олдану жолдарымен болашақ мамандарды таныстыру

Сұ рақ тар:

1.Этнологиялық зерттеулердің ә діс-тә сілдерінің тү рлері жә не қ алыптасу ерекшеліктері

2. Қ азақ халқ ының дә стү рлі киім-кешек тү рлері

3. Қ азақ халқ ының дә стү рлі киім-кешек тү рлерін зерттеутә сілдері

Негізгі ұ ғ ымар тізбесі: Киім-кешек кешендері, дә стү рлі киім, сұ раунама

Ә дебиеттер:

1. Артыкбаев Ж. Методика этнографических исследований//Этнология: Учебник. – Алматы: «Қ азақ университеті», 2006. -316 с.

2. Артановский С.Н. О сравнительно – историческом и структурном методах в этнографии // Методологические вопросы общественных наук. Л., 1968, вып. І.

3. Ә жіғ али С.Е., Ошанов О.Ж., Тоқ табай А.У., Оразбек Е.Ж. Монғ олия қ азақ тары этникалық тобын зерттеудің бағ дарлама – сұ рақ намасы. Алматы, 2004.

4. Вопросы и программы по этноархелогии и этнографии для участников археологических экспедиции и студенческих практик. Учебно-методическое пособие. Омск, 2002.

І. Ерлер киімі.

1. Ү стіге киетін киімдер: жейде, пішілуі, жағ асы, қ имасы.

Шалбарлар.

2. Сыртқ ы киім: жең іл жә не жылы шапандар, материал, тү сі, тігісі.

Аң терісінен жасалғ ан шубалар, шү берекпен қ апталуы, тақ ыр шубалар.

Камзол немесе женсіз кө йлектер. Олардың шығ у кезең і, қ ай жастан бастап киеді.

Белдіктер. Ә рлеуі. Белдіктерге ілінетін заттар: пышақ, шақ пақ. Оларды кім киді.

Бас киімдер: (тақ ия, бө рік, малақ ай, тымақ, далбағ ай т.б.);

Формасы, пішілуі, матасы, тү сі, ә рлеу сипаты. Кию ү лгісі. Қ ырғ ыз қ алпақ. Алтын тү спен немесе басқ а да тү стермен безендіріліп кестеленуі.

Аяқ -киім тү рлері (саптама, байпақ, шә рке, байпақ т. б.).

1. Ерлердің шашын сә ндеуі: ер балалар, ер адамдар. Мұ рт, сақ алдың тү рлері.

2. Кү йеу жігіттің ү йлену тойындағ ы киімі.

ІІ. Ә йелдер киімі:

1. Жейде: пішілуі, жағ асы; қ имасы.

Шалбарлар.

2. Сыртқ ы киімі: Шапандар: жең іл, жадағ ай немесе астары бар. Матасы, тү сі, пішілуі.

Камзол: мата, тү сі, пішілу тү рлері, ә рлеу.

Жең сіз, кө йлек: қ ысқ а немесе ұ зын.

Белдемше, белдік, тізеқ ап: қ ай жас шамасында жә не қ андай жағ дайда киді.

Белдік. Матреиал жә не безендірілуі.

Бас киім (кимешек, бө рік, тақ ия, желек, т. б.), бас орамалдар;

Қ ыздардың бас киімі. Тақ ия: олардың формасы, безендірілуі.

5. Аяқ киім тү рлері (кебіс, мә сі, етік, жартылай етік т. б.);

6. Ә йелдердің жә не қ ыздардың шашын сә ндеуі.

7. Ә шекейлер: қ ұ лақ қ а тағ атын, мойынғ а жә не кеудеге тағ атын, қ олғ а, киімге тағ атын, тұ марлар жә не кө зтиместер.

8. Косметика.

9. Келіннің жә не жас келіншектің костюмдері. Келінді киіндіру салты.

ІІІ. Балалар киімі.

1. Жас баланың киімі. Киім тү рлері.

2. Балалардың киіміне тағ атын тілтимес, кө зтиместер.

3. Баланың алғ аш рет шашын алуы. Шаш алуғ а байланысты алғ ашқ ы салт-дә стү рлер.

IV. Мерекелік, демалыстық киімдер.

V. Табынушылық киімдер.

VI. Азалы киімдер.

Дә ріс № 8