Дәріс

Тақ ырыбы: Апоптоз

2. Мақ саты: Апоптоздың молекулалық -генетикалық механизмдерін жә не оның медицинадағ ы маң ызын оқ ыту.

3.Дә ріс тезистері:

3.1. Апоптоз, анық тамасы, маң ызы, сатылары.

3.2. Апоптоздың генетикалық бақ ылануы: каспазалық гендер каскадасы, эндонуклеаза, р53.

Жасушаның тіршілік ұ зақ тығ ы кө птеген факторларғ а тә уелді: ағ заның тү рлік жә не арнайы қ ымет ету ерекшелігне жә не т. б.

Жасушаның «қ артаюының» соң ғ ы нә тижесі оның табиғ и ө ліміне ә келеді, апоптозғ а.

Апоптоз – бұ л жасушаның табиғ и генетикалық бағ дарланғ ан ө лім процессі. Бұ л бірнеше сатыда ө тетін динамикалық процесс.

Апоптоз генетикалық бақ ыланатын процесс болып табылады. Оғ ан арнай фермент – казпазаның синтезін бақ ылайтын гендер болады. Казпаздың белсенділігі активатор жә не ингибитор гендерімен бақ ыланады.

Апоптоз процессіне арнайы «апоптоздық» ядролық эндонуклеазалар қ атысады.

Апоптоз процессінде негізгі рө лді р53 ақ уызы атқ арады.

Апоптоз механизмінің негізінде жасушаның генетикалық материалының зақ ымдалғ ан жерін танып тү зету, жасушаның элиминациясы мен жасушаның жә не жалпы ағ заның қ алыпты тіршілігін қ амтамасыз ету жатыр.

5.4. Кө рнекілік материал: 13-шімультимедиялық дә ріс, тақ ырып бойынша бейнефильмдер.

5.5. Ә дебиеттер:

Негізгі:

5.5.1. Генетика. Под ред. Иванова В.И. М.: Академкнига, 2006.

5.5.2. Гинтер Е. К. Медицинская генетика. М.: Медицина, 2003.

5.5.3. Қ уандық ов Е.Ө., Аманжолова Л.Е. Молекулалық биология негіздері (дә рістер жинағ ы).

Алматы: Эверо, 2008. 224 б.

5.5.4. Муминов Т.А., Куандыков Е.У. Основы молекулярной биологии (курс лекций). Алматы: Эверо, 2009. 204 с.

5.5.5. Мушкамбаров Н.Н., Кузнецов С.Л. Молекулярная биология. М., 2003. 544 с.

5.5.6. Аманжолова Л.Е. Жалпы жә не медициналық генетиканың биологиялық негіздері. Алматы, 2006.

5.5.7. Қ уандық ов Е.Ө., Ә білаев С.А. Медициналық биология жә не генетика. Алматы, 2006. 356 б.

5.5.8. Қ уандық ов Е.Ө., Нұ ралиева Ұ.Ә. Негізгі молекулалық -генетикалық терминдердің орысша-қ азақ ша сө здігі. Алматы: Эверо, 2012. 112 б.

Қ осымша:

5.5.9. Жимулев И.Ф. Общая и молекулярная генетика. Новосибирск: Сиб.унив. изд-во, 2007. 479 б.

5.5.10.Медицинская генетика: учеб. пособие/ Роберт Л. Ньюссбаум, Родерик Р. Мак-Иннес, Хантингтон Ф. Виллард: пер. с англ. А. Ш. Латыпова; под ред. акад. РАМН Н. П. Бочкова. М., ГЭОТАР-Медиа, 2010. 620 с.

5.6. Бақ ылау сұ рақ тары (кері байланыс):

5.6.1. Апоптоз ү дерісінің даму себептері.

5.6.2. Апоптоз сатылары.

5.6.3. Апоптоз ү дерісіне қ атысытын гендер (ақ уыздар).

5.6.4. Апоптоздың медицинадағ ы маң ызы.

Ү ш тілдегі тү сіндірме сө здер: