Кояш җилләре. 3 страница

Ү зе камыр баса. Ә йө рә ге тыныч тү гел. Чыгып юлны карыйсы килә. Кү ң ел шунда тарта. Йө рә ге сикереп ишеккә борылып- борылып карый. Барып ишекне ачып карый, Тагын килеп җ ә ймә сен җ ә я. Биш алты җ ә ймә пешерергә ә зер. Шулвакыт таныш тавышлар ишетелә. Йө рә ге дө п- дө п тибә. Ишек ачыла. Ана сө енеченнә н нишлә ргә белмичә ишеккә атыла. Ишек тө бендә улы- кү з нуры басып тора. Ә... ә янында... бө гә рлә неп беткә н шыксыз киемнә н ү смер кыз кү злә ре белә н кая карарга белми кү зл(з)ә рен һ ә м ү зен яшерә.

Ә нисе сө енеченнә н улын кат- кат кочаклый. Чә члә реннә н, кү злә реннә н ү бә. Улы кү злә ре белә н кызга кү рсә тә. Ә нисе икесен дә аш бү лмә сенә дә шә. Кайнар чә й белә н җ ә ймә ашарга кыстый. Улына бер сорау да бирмә енчә ул кызны юыну бү лмә сенә алып керә. Юынырга бар нә рсә не җ айлап бирә. Чиста киемнә р ә зерли. Юындыргач та аны балалар бү лмә сенә алып кереп урын җ ә еп йокларга яткыралар.

Шуннан соң гына ә нисе улының каршысына утырып чә члә реннә н сыйпап:

-Улым, ябыккансың. Ак чә члә рең минекен куып тота язган. Сине нә рсә борчый? Ничек яшисең? - дип сорады.

Таир ү зе һ ә м Фатыйма турында сө йлә де. Ә гә р дә ө йлә нә калса, аң а бә хет бирә алырмы, ү зенә кү ң елсез булмасмы? Ул бит ү зе генә яшә ргә ө йрә нгә н кеше.

-Ә Фатыйма ү зе бу турыда нә рсә ди? Ул бер сү з дә ә йтми. Беренче адымны минем ясавымны кө тә. Лә кин ә ни, нишлә птер гаилә корырга куркам мин. Мә шә катьлә р бигрә к кү п бит анда. Кү ң елсезлек, бертө рлелек, бурыч, намус... Бигрә к кү п йө к.

-Сине ничек яратканымны белә сең улым. Сине башка бер генә кеше белә н дә бү лешә сем килми. Лә кин мин – ана. Мин синең килә чә гең турында уйларга тиеш.

-Ә ни, син миң а иң мө һ им, бер кем белә н дә чагыштырмаслык хатын- кыз. Бә лки миң а кирә кмидер гаилә?

-Юк, улым! Туран ир- атына ялгыз булу, ү зе ө чен генә яшә ү килешми. Ялгыз ир- атны каргалганга саныйлар. Аны бер кем дә хө рмә т итми. Улым, мин горурланам синең белә н. Синең тә ртиплелегең, кешелеклелегең, намуслылыгың белә н горурланам.

-Йә инде, ә нием. Мактама мине. Мин кимчелеклә рдә н генә торам.

-Миң а синең алдың да бу сү злә рне ә йтергә уң айсыз, лә кин ә йтмичә дә булдыра алмыйм.

-Тың лыйм, улым. Нә рсә борчый, сө йлә.

-Син менә ө йлә н, сө ю- сә гадә т белә н, тынычлыкта яшә, дисең.

-Ә йе, мин моң а ышанам. Бу шулай булачак та.

-Ә нием, кадерлем минем!

Колагына пышылдап:

-Мин хатын – кызлардан куркам!

Ә нисе чын кү ң елдә н кө леп:

-Шулкадә р ә тиең ә охшасаң да охшарсың икә н... Мин аның белә н егермедә н артык ел яшә дем. Беркайчан да аң ламадым, кайчан ул дө ресен сө йли, кайчан ялганны.

-Юк, юк, ә нием! Сезнең серлелегегез безне юкка чыгара.

-Ничек инде юкка чыгара?

-Ө йлә нгә нче без шә хеслә р. Безнең ү зебезнең “мин”ебез бар. Ә ө йлә нгә ч кызганыч “кө лү ебез” генә кала.

-Кемдә инде кызганыч кө лү?

-Ә йтә м, тик ү зең ә генә. Насыйр. Гө лсинайга ө йлә нде дә кызганыч кө лү е генә калды. Мин дә шулай булмаммы?

-Ә ллә чынан да ө йлә нергә булдың мы?

-Алай дип ү к ә йтү ем дә тү гел...

-Ә ниең не алдый алмассың. Чө нки син минем карынымда ү стең. Йә, ә йт инде. Кем ул? Булчак киленем?

-Ник алай сорыйсың? Ә ллә минем алар кү бә ү булдылармы?

-Кү п булмасалар да булдылар.

-Бик кү п белгә ч, ә йт инде алайса. Кемгә мин тә къдим ясадым?

-Кү рә зә че тү гел бит мин. Лә кин сизеп торам. Ул кыз сине ычкындырмаячак.

Хә лимә:

-Ә кем ул?

-Ә ни, кем диим соң инде? Ү зең дә белә сең инде... Ярый, ә йтә м. Син миң а тормыш бирү че. Киң ә шең не дә бир. Хатын- кызны син миннә н яхшырак белә сең. Нә рсә ә йтсә ң, шул була. Кү ң елем тарткан кыз- зә ң гә р кү зле Фатыйма...

-Улым, мин бит сине белә м. Син ү зең ә тиң булмастайга кү з тө шерә алмыйсың. Минем аны кү ргә нем булмаса да, сең елең белә. Ул миң а барын да сө йлә де. Аны чибә р һ ә м акыллы диде.

-Мин аның ә йбә т икә нен белә м. Лә кин мине бер нә рсә куркыта...

-Нә рсә куркыта инде?

-Аның кү злә ренең зә ң гә рлегенә чумам да чыга алмый тилмерә м. Насыйрга ә йлә нермен дип куркам...

-Башка бер нә рсә дә куркытмыймы сине?

-Куркыта... Ул ү рмә кү чкә ә йлә нмә сме, дим. Минем тормыш суымны эчеп бетереп тө кермә сме?

-Син нә рсә инде хатын- кыз турында шундый начар фикердә?

-Мин шаярам.

Аерым бер җ ылылык белә н хушлаштылар ана белә н ул. Ходай: “Җ ә залыйсым килсә, җ ү нсез бала бирермен”, - дип ә йткә н ди. Ә анасын сө ендергә н бала мә ң ге бә хетле була.

-Нино белә н нишлә ргә, ә ни?

Халимә апа тыныч кына:

-Кайгырма, аның белә н бар да яхшы булыр... Мин җ ирлек милииионеры Мидхә ткә шалтыратырмын. Ул аң а булышыр. Язмышы уң ай хә л ителер дип ышанам.

Бер кө ннә н Халимә апа Мидхә ткә шалтыратты. Килеп ки(м)тү ен сорады. Эш бар, диде.

Ул озак кө ттермә де. Шул ук кө нне кичен илле яшьлә р тирә сендә ге бө дрә чал чә чле, арыган йө зле, якты елмаюлы Мидхә т ишеген шакыды.

Халимә апа, сү зен тың лап тиз килеп җ иткә ненә сө енеп аны каршы алды, кунак бү лмә сенә дә ште.

-Рә хмә т, энем. Синең бит борчу- мә шә катьлә рең минекеннә н башка да җ итә рлек. Вакыт табып килеп тә җ иткә нсең.

-Мин бит сезнеке. Сезнең борчу- мә шә катьлә регез минеке дә.

-Гаилә гезгә вакытыгыз да калмый торгандыр. Эшегезнең сә гате дә юк бит. Кө не- тө не.

-Ә йе, Халимә апа. Бу шулай. Арыта бераз. Лә кин кешелә рнең безгә ышануларын кү реп кү ң ел сө енә.

-Ә ле кичә генә министр Рә шит Нургалиевның сө йлә гә нен тың ладым телевизордан. Ул да: “Җ инаятьлә рне бетерергә ү злә ре ү к тә ртипле кешелә р кирә к ”, - диде.

-Ә йе, ул безне кеше мә шә катьлә рен ү зең неке кебек кабул итә ргә ө йрә тә.

-Хә зер, энем, син бераз ял ит. Мин сиң а мишә р тө нә тмә се алып килә м.

-Ә Нино кайда?

-Ул кү рше бү лмә дә. Минем оныкларым белә н рә сем ясыйлар. Аларны ө йрә тә.

-Халимә апа, минем бит ә ле тагын берничә ө йгә керә сем бар.

-Юк инде улым. Мишә р тө нә тмә се һ ә м кабак бә лешен ашамый торып беркая да җ ибә рмим.

-Буйсынам. Буйсынмый чарам юк.

Икесе дә кө лештелә р. Тә мле итеп ашап- эчеп утырганның соң ында Халимә апа кулыннан тотып Ниноны алып чыкты һ ә м:

-Менә бу абыең белә н таныш бул. Бу балалар дусты Мидхә т абыең була. Аны бө тен балалар да яраталар. Ул синең тормышың ны җ иң елә йтергә, сиң а булышырга дип килгә н.

Мидхә т утырган җ иреннә н торып кыз янына якынрак килеп ә керен генә чә ченнә н сыйпап кире кә нә фигә барып утырып, кызга диванга утырырга кү рсә тте. Нино милиционерның шушындый йомшак холыклы булуына гаҗ ә плә неп кыяр – кыймас кына карады. Ул кызга ү зен борчыган сорауларны бирде. Һ ә м бераздан алар кү птә нге танышлардай тагын очрашырга булып хушлаштылар.

Халимә апаның ө еннә н ергагайган саен Мидхә т кешеле(н)кнең бө тен барлыгына ачуланып барды. Кайчан гына кешелек акылына килеп җ аны- тә не белә н тө зә лер икә н? Яшь балаларны һ ә м картларны ташлап бит без ү зебезне ү к җ ә залыйбыз. Ү семлек дө ньясымы, хайваннар дө ньясымы, кайсын гына алсаң да ү зенекелә ргә ярдә м итә. Булыша, ташламый. Кешене тагын табигатьнең таҗ ы, дилә р. Юк, таҗ ы тү гел, җ инаятьчесе ул. Шушы уйлар белә н Мидхә т ү сеп утыручы агачларга карады. Алар аның белә н килешкә ндә й ботаклары белә н чайкалдылар.

Милиция бү легендә ул Нино яшә гә н урамның җ ирлек милиционерын эзлә п тапты. Аң а хә лне аң латты.

-Белә м мин ул гаилә не. Аның ата- анасы балалар йортыннан. Бер нинди дә яшә ү шартлары булмаган бер бү лмә ле фатирда яшилә р алар. Кү птә н тү гел генә атасын нә рсә дер урлаган ө чен тө рмә гә утырттылар. Гаилә юлдан язган. Эчү дә н башка берни белмилә р. Беркайда да эшлә милә р. Мин инде ни генә эшлә п карамадым. Файдасы юк.

-Лә кин балаларны ничектер бу пычрак ач тормыштан коткарасы иде.

-Коткарырга кирә клеген белә м. Лә кин ничек? Бә лки син ә йтерсең? Киң ә ш бирерсең? Син бит олы кеше. Ә йдә уйлашыйк та берә р хә л кылыйк. Югыйсә, бу балаларның бә хетсезлеге безнең намусыбызда калачак.

-Нинди бә хетсезлек турында ә йтә сең?

Олы кызлары Нино Иделгә, суга сикереп батып ү лә ргә җ ыенган булган. Ярый ә ле бер таныш кеше аны коткарган.

Бу сү злә рне кө тмә гә н лейтенантның кү злә ре зур булып ачылды:

-Менә, кешелекнең кимчелеклә ре... Аракы хө кемендә яхшылык кө тмә дә инде син.

Алар икә ү лә шеп Нино яшә гә н фатирга киттелә р. Барып җ итсә лә р, ишек ачык. Фатирда пычраклык. Тынчу, сасы ис килә. Бө тен җ иргә дә буш шешә лә р сибелгә н. Шулар арасында нә къ җ ансыз шешә лә р кебек тә гә рә п исерек ир белә н хатын аунап яталар. Ирнең кө чле гырылдаганы ишетелә. Бү лмә нең почмагында кечкенә балалар караватында шакшы юеш юрганнар ө стендә бер яшьлә р тирә сендә ге бала ниндидер бер бау тоткан да шуны суырып утыра. Аның кү злә рендә нур юк. Ул ач, ү зе йө ткерә, калтырана... Җ ан ө шет(а)кеч бу кү ренеш, кү крә к баласының шушындый хә лдә булуы бө тен кешелекнең гаебе... Моң а охшаш хә ллә р белә н еш очрашканнары булса да икесе дә аптырашта иделә р алар. Ниндидер бер мизгелдә яшь лейтенант Ә мир очып диярлек исерек ир- ат янына килде дә битен кулы белә н тотып алып икенчесе белә н китереп тартырга җ ыенган җ иреннә н Мидхә ттә н оялып туктап калды.

Ү зен селкеткә нгә уянып киткә н исерек алпан- тилпә н килеп торып (с)утырды. Ә мир аны җ илкә сеннә н элә ктереп:

-Ә гә р дә тагын сине монда кү рсә м, ү зем ө чен җ авап бирмим, - диде дә тө рткә лә п чыгарып җ ибә рде.

Тегесе куркуыннан айнып (и)киткә ндә й булып:

-Тың лыйм сезне...- диде дә урамга чыгып китеп һ авада эреп юкка чыкты(кандай булды).

Мидхә т хатынны да уятты. Кырыс тавыш белә н:

-Кызың кайда? - дип сорады.

-Белмим.

-Ничек белмисең? Нино синең кызың мы?

-Ә йе...

-Кайда соң ул?

-Кү ршелә рдә дер.

-Кайчан син аны соң гы тапкыр кү рдең?

Мидхә т инде аның белә н сө йлә шү дә н мә гънә юклыгына тө шенгә н иде. Шулай да, хатын- кызның авырткан җ иренең кайда икә нлеген белгә нгә кечкенә бала янына килеп:

-Аң а мондый ә ни кирә кми, - диеп баланы кулларына алды. – Мин аны балалар йортына тапшырам. Анда аны карарлар да, ашатырлар да, яратырлар...

Сү злә рен дә ә йтеп ө лгерә алмады, хатын кыргый җ анварларча аның кулларына килеп ябышты, баланы элә ктереп калтыранган гырылдык тавыш белә н тартып та алды.

-Бирмим! Минеке ул! Чыгып китегез моннан!

Аның кыргыйланган кү злә реннә н очкыннар чә челде.

Ә мир Мидхә тне6ң уйларын һ ә м хә рә кә тлә рен аң лап иртә дә н алып беренче мә ртә бә елмаеп җ ибә рде һ ә м:

-Син нинди ана инде? Ү зең нең балаларың ны тоймыйсың, алар ө чен яшә мисең, тә рбиялә мисең!

-Алар минекелә р. Мин яратам аларны.

Мидхә т идә ндә ге шешә лә ргә кү рсә теп:

-Кара, син нә рсә лә рне яратасың. Алар артына качып ү з балаларың турында уйламыйча да, тү бә н тә гә рә гә н җ ирең дә яшисең...

Ә мир:

-Ә гә р дә тормышың ны ү згә ртмә сә ң, мин сине аналык вазыйфасыннан мә хрү м итә чә кмен.

Хатын инде айнып беткә н, чыннан да куркуга калган иде.

-Мин сезгә вә гъдә бирә м. Караячакмын мин аларны.

-Тә ү лекнең телә сә кайсы вакытында килеп караячакын. Ә гә р дә тагын шундый хә л кабатлана икә н, мин сине ана буларак та тү гел, хатын- кыз буларак та тү гел, пычрак җ анвар урынына тө рмә гә утыртачыкмын. Һ ә м балаларың ны да беркайчан да кү рмә ячә ксең.

Ул кыргыйланып беткә н калын басынкы тавыш белә н:

-Балалардан башка мин ү земне юк итә чә кмен.

-Синең ү ле гә ү дә ң не җ ир дә ү зенә алмаячак. Синең кебек тү бә н җ аннар аң а да кирә кми.

Язма рә вештә бу хә ллә рнең башка кабатланмасына язу алдылар. Ике ирнең берсенә кү тә релеп карамады ул.

Чыгып киткә ндә Мидхә т:

-Бу хатын ә ле бө тенлә й дә югалмаган. Ул балалары каршында ү зенең ана булуын, алар каршында җ аваплылыкны тоя.

Ике ай ү тте. Ә мир белә н Мидхә т очраштылар. Ә мир аның хә ллә рен сорашкач та сө енеп Ниноның ә нисенең карт- корылар карарга эшкә урнашуы, эчми башлавы, ике баласын да каравы турында ә йтте.

Мидхә т инде бу турыда белсә дә белмә гә нгә салышып тың лап торды. Яшь дустында ү з- ү зенә ышаныч артуы мө һ им иде.

Зирә клек кешегә еллар белә н килә. Ул ә ле иртә рә к тә килергә мө мкин. Моның ө чен гомер һ ә м ү лем арасындагы сызыкны тоярга кирә к.

Мидхә т эшкә урнашкан чакта аның остазы милиция башлыгы ү зе булды. Һ ө нә ре буенча тарихчы, яшьлә р ө чен зирә к укытучы да иде. Ул кабатларга яраткан сү злә р, кешене абый яки апаң урынына кү реп аң ларга тырышырга кирә к, дия иде. Ә яшь белгеч моң а аптырап:

-Ә кеше эшлә гә н эшлә ренә җ авап бирергә тиеш тү гелмени? - дип сорады.

-Кешенең эшлә гә н бер эше - аны кеше буларак ачып бетерә алмый. Аның бер генә буын тү гел, берничә буынын, тарихи чынбарлыгын хә зергесе һ ә м килә чә ге белә н капма- каршы куеп ө йрә нергә кирә к, - диеп җ авап бирә иде ул.

Бала - бербө тен булган кешелек, ирлә р һ ә м хатыннар чылбырында бер исә н тере организм. Һ ә м бу ө члекне бер - берсеннә н башка карап та булмый. Балалар безнең килә чә гебез. Картлар- зирә клегебез. Ә тормыш итү челә р гомер тө енебез, бә йлә вечебез.

Мидхә т ә ле хә зер дә ү зенә ү рнә к булган остазын бер җ ылылык белә н искә ала. Бү ген ул ярты шә һ ә рне җ ә яү ә йлә нде. Замана Казанына сокланды. Бары арыганлыгы һ ә м ашыйсы килү генә аны ө енә чакырды. Кичен генә хә лә л җ ефетенең сү злә ре исенә тө ште. Ул иртә н иртү к инде бә рә н итеннә н пилмә н пешерә сен ә йткә н иде. Пилмә н янына базарга кереп туран шә рабы белә н узумнар алырга булды. Гаилә сенә дә бә йрә м кирә к бит. Гомер бик кыска. Ү зең не һ ә м гаилә ң не дә онытырга ярамый, дип уйлады ул. Аң а һ ә рвакытта да бидуин гарә п(р)лә ре белә н Туран даласының тө ркилә ре ошый. Бу ике халык та тормышны сө еп, дө нья мә шә катен арткы планга куеп яшилә р. Кояш нурларын, аның җ ылылыгын, дө ньяның ү лемсезлеген тоеп, пә йгамбә рлә р ө йрә ткә нгә буйсынмыйча, ү злә ренең акыл кү рә зә леклә ре белә н яшилә р.

Ә без ничек яшибез? Бигрә к тә шә һ ә рлә рдә? Таш капчыкларда. Тагын ә ле ү зебезнең хә зерге заманча яшә вебез белә н горурланабыз. Театрлар, стадионнар – болар барысы да кешелә р ясаган һ авасыз һ ә м яктылыксыз зур читлек. Ү лгә ндә дә гомернең ничек узганын тоймыйча ү леп китә без. Ничә еллар элек шә һ ә ргә кү чеп килгә ч тә ә нисе шулай дигә н иде. Хә зер генә бу сү злә рнең кү пме дә рә җ ә дә дө рес булуын аң лады ул. “Пенсиягә чыгам да хатыным белә н шә һ ә рдә н ерак бер авылга яшә ргә кайтам. Бакча ү стерә м, ”- диеп уйлады ул ү з хыялларына ү зе сө енеп.

Нишлисең бит, яшә ргә кирә к. Чынлап та тормышка ашар хыялмы соң бу? Ә ле бит ә нә кызы да кодалар килергә тора диде. Тагын ярты еллап укыйсы калды. Юк инде. Укып бетерсен башта. Гаилә ул җ итди нә рсә. Булачак кияү турында белешергә кирә к булыр. Беркем дә сизмә слек итеп эшлә ргә кирә к булыр моны. Ө ендә алты якты йолдызның балкып аны кө теп торуларыннан кү ң еле булып, сө енеп, аларның аң а булган сө юлә рен тоеп, гаилә сендә ялгызлык һ ә м салкынлык булмауга сө енеп, гаилә учагы яктысында җ ылынырга диеп адымнарын ү зе дә сизмә стә н ешайтып ө енә таба атлады.

Ботаника бакчасында чә чә кче булып эшлә ү че олы кызы Нурия аң а ике онык бү лә к итте. Икенче кызының ө ч фә рештә кә е ү сеп килә. Алар ире белә н тө зү кооперативында эшлилә р. Ө ченче кызының ә ле бер генә бә бие. Ул укытучы булып эшли. Ә менә дү ртенчесе, тормыш ялкынында янып торучы бә гырькә е Ә сма ү зенең курсташына кияү гә чыгарга җ ыена. Дә ү лә т университетының юридик факультет студентлары алар. Ул холкы белә н дә Мидхә ткә охшаган булып чыкты. Юрист булырга хыялланганын белгә ч тә ә тисе:

-Ирлә ргә юрист эше дә калмас инде, - дигә н иде. Ул:

-Ярый, ә тием, калмаса. Мин дә синең кебек гади милиционер булып эшлә рмен, - диде.

-Авыр эш бит. Вакыты да билгелә нмә гә н. Безне аң ламаучылар, гаеплә ү челә р, ү пкә лә ү челә р дә кү п.

-Сез эшлисез бит ә ле, ә тием. Авырлыклар мине куркытмый.Кемнең дер аң лавын да ө мет итмим. Иң мө һ име – ү з-ү земә канун һ ә м намусым буенча ышаныч.

-Нә рсә се ошый инде сиң а милиция эшенең?

-Кү п нә рсә. Иң мө һ име: мин кешелә рне яратам. Нинди булуларына карамастан. Сез бит ү зегез безне кешелә рне яратырга, аларның табигатен аң ларга ө йрә ттегез.

-Кешелә рне яратып була торган тагын бик кү п эшлә р бар.

-Ә йе, дө рес. Лә кин менә милиция туп- турыдан ү пкә лә гә н һ ә м ярдә мчесез кешелә р белә н эшли. Мин дә бу сихри дө ньяның серлә ренә тө шенә сем килә. Безне менә шуң а ө йрә тә лә р дә инде укытучыларыбыз. Кешенең табигатен һ ә м тормыш мә гънә сен белсә ң - телә сә кайсы җ инаятне дә ачырга авыр тү гелдер ул.

-Кызым. Без бит җ инаятьлә р белә н генә шө гыльлә нмибез. Югалган, кө чсез кешелә ргә тормышның асылын аң латып аларны туры юлга кайтару, ү злә рен һ ә м ә йлә нә - тирә не тә рбиялә ү ө стендә дә эшлибез.

Шуларны искә тө шерә - тө шерә кайтып җ иттем дигә ндә генә кесә сендә телефон шалтырады аның. Аның җ ирлегендә бер исерек ирнең хатынына пычак белә н ташлануы хакында хә бә р иттелә р аң а. Алган каү чтә нә члә рен генә ө енә кертеп чыкты да тагын эшенә китте ул. Соң га калмыйм, диеп тизрә к атлады.

Улы киткә ч тә, аның белә н булган сө йлә шү лә рне искә тө шерә - тө шерә Халимә апа сө енеп йө реде. Менә, ниһ аять, аның улы да ө йлә нә чә к. Аның ө чен тыныч булачакмын, диеп фикер йө ртте ул. Фатыйма! Нинди матур исем. Ул бит аның икенче кызы булачак. Ү з анаң белә н каенананың аермасы бодай белә н тары ярмасы кебек, дилә рме соң ә ле? Тиздә н булачак килененең кулын да сорарга барырлар. Ходай кушып, ризалыгын алгач та, сарык суеп, мулланы чакырып мә етлә р рухына Коръә н дә укытырлар. Һ ә м шуннан соң туйга ә зерлек башланыр. Туй мә шә катьлә ре - иң кү ң елле мә шә катьлә рнең берсе. Шунда ул гомер юлдашын, аның кү злә рен исенә тө шерде. Ү лем алдыннан моң су гына карап торганның соң ында ул аң а:

-Сиң а ү зең ә генә балаларны кү тә рергә авыр булачак. Лә кин курыкма. Минем рухым һ ә рвакыт синең белә н булачак. Кү злә реннә н тә гә рә п тө шкә н яшьлә рен кулъяулыгы белә н сө ртеп алып:

-Кадерлем минем. Син һ аман да безнең белә н, - диде.

Кө тмә гә ндә килеп чыккан кызы:

-Ә нием, син кем белә н сө йлә шә сең? - диде.

-Ә тиең белә н, кызым.

Кызы куркынып кына ә нисенә карап куйды, лә кин бер сү з дә дә шмә де. Аларның ничек матур яшә ү лә рен һ ә м ә тисен ә ле һ аман да юксынуын, сагынуын белә иде бит ул ә нисенең.

Мидхә т ул гаилә не яхшы белә (кү тә реде). Алар иске Хрущёв таш йортының дү ртенче катында дү ртә ү яшилә р иде. Гаилә башлыгы, анасының итә к астыннан ә ле дә чыга алмаган ә лкә ш, ике бала һ ә м бө тен гаилә мә шә катьлә рен аркасында сө йрә п баручы хатыны.

Ерактан ук ишетте Мидхә т гауганы. Тизрә к атлап дү ртенче катка кү тә релде. Монда инде милициянең оператив тө ркеме булган яшь егетлә р берничә кү ршесе аш бү лмә сендә милиционерлар белә н чолгап алынган кулларына яшь балалар тоткан ү зенең яшенә караганда кү пкә олырак хатын кү злә реннә н аккан яшьлә рне тоя алмыйча басып тора иде. Аның ике баласы да тавыш чыгарыр- чыгармас кына шың шыйлар. Балкон челтә рлә ренә тотынып исерек ире хә зер сикерергә торган хә рә кә тлә р ясап тора(лар). Хатыны һ ә м балалары аны сикермә скә ү гетлилә р. Бү лмә гә килеп кергә н Мидхә ткә:

-Ә соры кординал! Тагын мине ө йрә тергә килдең ме?

-Юк, Вася! Сине ө йрә тергә инде соң. Син кеше кызгануына лаек та тү гел. Сиң а гомер биргә н анаң да синең аркаң да вакытыннан алда гү ргә кереп ятты. Син аны да һ ә рвакыттагыча кызганмадың. Ә ле хә зер дә ү зең нең балаларың, хатының, гаилә ң турында уйламыйсың. Аларны ү зең нең колларың урынына кү рә сең.

-Тукта, акыллы баш! Синең аркада хатыным миң а каршы сө йли башлады.

-Син ир тү гел. Чө нки синдә ир- ат намусы горурлыгы юк. Чыгарасың мы юкмы аны фатирдан куып....

-Сиң а балконнан сикерергә булышмый торып беркая да китмим мин. -Син... син... – диеп ачуыннан лыгырдана- мыгырдана кулы шуып теге ягына очып тө шеп тә китте.

Бө тен халык аска йө герде. Куаклыклар арасында хайван тавышы белә н мыгырданып ул ята иде. Бераз гына бә ргә лә нгә н урыннары бар, лә кин бер җ ире дә сынмаган. Искитмә ле! Мондый хә шә рә тлә рне җ ирнең дә ү з кочагына аласы килми. Иң беренче аның янына хатыны йө гереп килде.