Кояш җилләре. 10 страница

Ник килгә нен дә оныткан егет кирә к- яраклар исемлеген дустына тоттырды да кызга иярде. Моны сизгә н кыз адымнарын тизлә тте. Лә кин егет калышмады. Ә гә р бу юлы да кү здә н ычкындырса ул ү зен мә ң ге кичермә ячә к. Кыз инде йө герә ү к башлады. Егет тә калышмады.Шулай алар урманга килеп җ иттелә р. Инде бераз гына ачуы чыккан егет адымнарын ешайтып кызның кулыннан килеп тотты да:

-Юк, бу юлы җ ибә рмә ячә кмен, - диде.

Нурсилә ыргылып аннан ычкынмакчы булды, лә кин килеп чыкмады. Егет кулыннан нык итеп элә ктерде. Моны һ ич тә кө тмә гә н кыз ү зенең кыргый җ анварларча хө җ ү ме белә н аң а ябышты. Кулын тешлә де, битен тырнады. Егетнең кө ч дә рте ташып торса да ул аң а кул кү тә рә алмады. Бары тик бу кыздан нә рсә кө теп булганын чамалап аның кулларын һ ич селкенмә с итеп гә ү дә се артына китереп ике кулын бергә кысып тотты. Кызның башына ураган яулыгы тө ште. Егет бу мизгелдә аның никадә р гү зә л булуын кү рде. Кызның кү злә ре егетне яндырып алдылар. Тә не буйлап бер мизгелдә яшен ташы узгандай булды. Егет тә чибә р иде. Кыз да бу чибә рлектә н бераз йомшарды. Кү злә рен аска тө шерде, һ ө җ ү меннә н туктады.

-Син кем? - дип сорады егет, нә рсә ә йткә нен ү зе дә аң ламыйча.

Кыз дә шмә де. Тоткынга элә ккә н нә ни кошчыкка охшап калган иде ул бу мизгелдә.

-Син кем? - дип соравын кабатлады егет. Ә киятлә рдә ге тылсымчы кызмы, йә булмаса урман кызымы? Кем син? - диде егет кызыксынуын яшерә алмыйча һ аман бер ү к сү зне кабатлап.

Кыз дә шми, лә кин инде карышмый да иде.

-Курыкма миннә н, мин гади генә бер егет, геолог мин, - диде Сә ет, кызның карышмаганлыгын кү реп аны саклык белә н генә кулларыннан ычкындырып. Лә кин аны һ ич кенә дә ычкындырасы, ү зенең яныннан җ ибә рә се килмә де.

Унсигез яшьлек Нурсилә нең дә йө рә гендә ү зенә һ ич тә таныш булмаган дулкыннар йө герешә лә р иде. Ул бу егетнең начар нияттә тү геллеген, аның чибә рлеген, мө лаемлеген ү зенең уйлары, хислә ре аша уздырып бара иде. Кечкенә дә н урманда ү скә н кызның ир - ат халкын ерактан гына кү зә ткә не булса да, якыннан кү ргә не булмады. Ә бу менә, кө чле җ енес вә киле аның белә н янә шә дә генә бара. Аң а бу мизгел кызык та, куркыныч та иде. Ә бисенең дә, ә нисенең дә ир- атлар турында сө йлә гә ннә ре бар югыйсә. Алар кө чле, батыр, мә рхә мә тле генә булмыйлар, араларында хатын-кызны җ ә берли торганнары да була, шуң а да сак булырга кирә клеген ә нисе дә, ә бисе дә бик тә фтишлә п аң латканнар иде. Кара инде бу егет солтанын, Арысланның ү зен җ иң ә р кызны җ иң де бит. Эх тә итмә де.

Кыз ү з уйларында атласа, бу вакытта егет ү з уйларында иде. Аның кыз тырнаган битендә ге яра чеметтереп - чеметтереп ә рни башлады. Кесә сендә ге кулъяулыгын тартып чыгарып ул аны сө ртеп алды. Кыз моны сизде, лә кин берни дә ә йтмә де. Егет кү пме генә сорауларын бирсә дә, бер кә лимә сү з дә җ авап бирмә гә н кызга сагаеп карады Сә ет. Ә ллә бу телсезме, ә ллә соң мин сө йлә гә н телне аң ламый микә н, диеп тә уйлады. Кыз ү зе бер генә якка читкә дә тайпылмыйча аның янынннан алга бара иде.

-Йә, бер генә сү з ә йт инде, - диде егет ялварып, ү зе белгә н теллә рдә дә шеп карады. Лә кин юк, кызның гаме дә юк иде. Ул йө зендә бернинди ү згә реш ясамыйча, башын горур арысландай ө скә чө еп алга баруында булды.

Менә алар урманга килеп җ иттелә р. Урманның ылыслар белә н аң кыган хуш исе рә хә тлә неп кү ң еллә ргә кереп оялады. Киеренкелекне тө шерде. Агачларның ябалдашлары бер-берсенә бә релешеп тө рлесе тө рле тавыш чыгара, берә н - сә рә н кычкырган кошлар тавышларына кушылган урман җ ыры табигатькә мә дхия җ ырлый иде.Ү зенең тормыш ү зә генә кайткан кыз, сө енеченнә н кү крә к тутырып сулады, аң а урман ү зенең хуш исе белә н беррә ттә н, бетмә с кө ч тә бирә иде. Кызның качмаслыгына инанган егет инде иркенлә п бара иде. Кая барасын белмә сә дә, кыз яныннан атлый. Шул да аң а аерым бер рә хә тлек бирә иде.

Кинә т бер кош сайраганы ишетелде. Бу кошның сайраганына сокланып як- ягына караган егет кызның юк булуын абайламый да калды. Бер мизгелдә кыз юк булды. Бу хә лне кө тмә гә н Сә ет нишлә ргә дә белмә де. Яраланган җ анвардай ә ле уң га, ә ле сулга атылды. Лә кин ул ярдә мсез иде. Бер куак артында кыштырдаган тавыш ишетеп анда чабып килде. Икенчесе артындагы тавышны эзлә де. Ү зенең игътибарын җ ә леп иткә н кошка лә гънә т укыды.

Тагын югалтты бит инде ул кызны. “Нинди пешмә гә н, ачык авыз соң мин” диеп ү з - ү зен тиргә де ул.

Табачак ул аны. Табар һ ә м бу юлы инде мә ң гегә ү зенеке итә р. Ничек итсә итә р, лә кин телә генә ирешер.

Шушы уйлар белә н Сә ет ү зен-ү зе тынычландырырга тырышса да, берни дә эшли алмады. Бә ргә лә неп, кесә сеннә н компасын чыгарып иптә шлә ре янына китте.

Аны инде югалтканнар иде. Җ итмә сә телефон да тотмый, шалтыратып та булмый. Сә ет кызны табуын, лә кин янә дә н кү здә н югалтуын сө йлә де. Иптә шлә ре аннан кө лделә р. Бу сиң а охшамаган да, ничек шулай качыра алдың, диделә р.

Егет аларга сү з бирде. “Мин аны табачакмын, һ ә м бу юлы инде бер кая да кача алмас. Бу ә ле икенче тапкыры. Ө ченчесе - соң гысы булачак, ”-диде.

Ә Нурсилә егеттә н шунда, янындагы гына бер агач артына сыенып калды. Калуын да калды, лә кин йө рә ге аның белә н китте. Анда ике хис кө рә шә иде. Беренчесе егетнең акыллы, чибә р, кө чле, ышанычлы булын кү рсә тсә, икенчесе кешелә ргә ышанырга ярамаганын, шулар аркасында аларның кешелә рдә н ерак китү лә ре турында кабатлый иде. Лә кин бит ә ле ө ченче хис - яшьлек, мә хә ббә т тә бар. Анысы белә н нишлә ргә? Менә шунысы иң кө члеседер дә инде аның. Башны да югалта, уйны да сү ндерә, юлны да ү згә ртә торган татлы хис - сө ю алдында адә м баласы кө чсез. Акыл белә н сө ю ү злә ренең бетмә с кө члә рен беркайчан да югалтмыйлар. Алай гына да тү гел, кешене бу хис яшә тә, яшә ртә, уйларга, сө яргә чакыра.

Нарат агачына сарылып егетнең ачыргаланып аны эзлә вен карап торган кызның кү ң еленә нидер булды. Ул инде бу мизгелдә элеккеге табигать кызы Нурсилә тү гел, ә хатын- кыз буларак камиллә шә башлаган яшь туташ иде.

Егет инде кү птә ннә н аның яныннан китсә дә дымлы урман һ авасында ул аның сулышын, адымнарын тойды. Кире барып икесе атлаган эзлә рне тапты. Бу эзлә рне сыйпады. Чирә мнә рен йолкып кулларына алды. Бу эзлә рдә, бу урманда аның рухы бар иде ә ле. Ә нә ул сә мави халә ткә ә верелгә н дә урман буйлап оча, аны эзли.

Егет бу мизгелдә чыннан да кү ң еле белә н кызны эзли иде. Кү зе тө шкә н һ ә рбер агач артында ә леге кыз басып торадыр тө сле. Аннан кө лә дер, яки ү зенә чакырадыр тө сле тоелды.

Егет кыз турында, кыз егет турында уйладылар. Алар моның белә н бер- берсенә тагын да якынаялар иде.

Сә етлә рнең геологлар бригадасының урманнан китә р кө ннә ре килеп җ итте. Бу кө нне Нурсилә аларны эзлә п тапты. Ерактан гына егетне кү злә де. Аларның җ ыенуларын кү рде, китә селә рен чамалады. Озак китеп калку урыннан аны кү зә тте. Егет бик боек, еракка тө бә лгә н карашында сагыш, кайгы нуры иде. Чө нки атна буе эзлә сә дә ул аны тапмады. Лә кин ө мет нуры сү нмә де, сү релмә де. Ул ә ле монда килә чә к, аны табачак, һ ә м алар бер сү зсез бергә булачаклар иде.

Кыз хислә реннә н озак арына алмады. Ул аларны урман читенә кадә р озата барды. Егет киткә ндә кү злә ре белә н кызны эзлә де. Кыз озатырга килгә ндер тө сле тоелды аң а. Кыз егетне яшел кулъяулыгын изә п озатып калды. Ә егет киткә нче ү к килерен сагынып артка карый - карый алга атлады.

Нурсилә ә бисе һ ә м ә нисе янына бө тенлә й ү згә реп башкача кайтып керде. Кибеттә н алган шырпы, тоз ише ә йберлә рен куйды да ө стә л каршына барып утырды. Аның ямансулаган йө зен урманнан бер кочак ү лә ннә р тотып кайтып кергә н ә нисе ишекне ачып керү гә ү к сизде. Башта сораргамы, юкмы, диеп аптырап торды. Аннан алдына ук килеп утырды.

-Ни булды? - диде ул сораулы карашын кызына ташлап.

Нурсилә барысын да тү кми – чә чми сө йлә п бирде. Ә нисе игътибар белә н тың лап торганның соң ында урыныннан торды, тә рә зә янына килде. Бераз дә шми генә басып торганның соң ында ә крен тавыш белә н:

-Мин аны кү рергә тиеш, - диде.

Кыз аның кайчан килә сен, килерме юкмы икә нлеген белмә вен ә йтте.

Кинә т кенә тә рә зә дә н исеп кергә н җ илдә н ул ә бисенең хә ле начарланганын аң лады, чө нки ә бисенең ың гырашкан, авыр сулаган тавышын ишетте. Ә нисенә:

-Ә бигә нидер булган, - диде. Алар тиз генә җ ыенып тауга мә гарә гә киттелә р. Ашыгып барып җ иткә н җ ирлә ренә ә бисе чыннан да ылыслы ботаклардан тү шә лгә н урын ө стендә ята иде.

-Юк, алып кайткан нә рсә лә регезнең файдасы тимә де. Айның тулуын бутадыгыз ахры, - диде.

Карт ә бисенең чыннан да хә ле начарланганнан начарлана барды. Ылыслардан, урман ү лә ннә реннә н ясалган тө нә тмә лә р бераз ярдә м итсә лә р дә, ахырынача савыктырмадылар. Бу хә лгә ә бисе дә, ә нисе дә, кызы да аптырадылар. Лә кин инде ә бисе карт иде. Карчык оныгын ү стерү телә ге кө чле булганлыктан озак яшә де. Ул ә ле тагын да яши алган булыр иде, лә кин якыннарын югалту, кешелә рдә н кү ргә н ким - хурлар эзсез генә узмаганнар иде. Менә ул урын ө стендә... Кө ннә н- кө н хә ле авырая барган ә бисенең кө че беткә ннә н- бетә барды. Ул зарланмады, ың гырашмады, еламады һ ә м елмаймады да. Ничек авыр икә нлеген кү злә ре генә сө йлилә р иде. Бу кү злә рдә гомер кө зенең соң гы чә чә клә рен җ ыйган назлы ана да, тормышының тә мен табып яши белгә н, бер кайчан да бер кем каршында да баш имә гә н, сө я һ ә м сө елә белгә н ү з язмышының хуҗ асы булган хатын - кыз да бар иде. Ул ү лем тү шә генә яткач та кү ң еле белә н мизгел саен яшә рә барды. Гомерен ваклый- ваклый ү ткә ненә кайтты. Һ ә рбер узган вакыйганы ө р - яң адан кичереп, һ ә рберсе ө чен ә ле сө енеп, ә ле кө енеп ә керенлә п яшьлегенә, аннан балачагына кайтты ул. Тормышында булган вакыйгалар, гомерендә урын алган якыннары белә н сө йлә ште. Алар һ ә ммә се дә аның белә н исә нлә штелә р. Кайта торгач ул ү зенең яң а туган мә ленә кайтып җ итте. Бу вакытта аның янына мә рхү м ә тисе килде. Арттарак аның ә нисе, ә тисе артында ә би- бабалары басып тора иделә р. Барысы да яшьлә р, чибә рлә р. Елмаялар. Аң а искиткеч рә хә т, җ иң ел. Авыр гә ү дә се ә ллә кайда аннан аерылып калган да, аның белә н хушлаша. Ул зур бер бушлык аша оча. Очкан саен ү зендә илаһ и җ иң еллек, рә хә тлек сизә. Юк, кире кайтасы килми. Кызы һ ә м оныкчыгының аерыласы килмә гә нен аң ласа да артка кайтып булмый. Анда таба очу агымы юк. Бу агым бары ахирә ткә генә.

Ә бисе соң гы тапкыр кызы һ ә м оныгына тутырып карады да ирен чите белә н генә нә рсә дер ә йтмә кче булды. Моннан елмаюга охшаш нә рсә килеп чыкты һ ә м кинә т кенә кү злә р йомылды. Ә бисе тирә н итеп бер сулыш чыгарды да тынып калды.

“Адә м” сү зе бер сулыш дигә нне аң лата. Адә м баласы тууга иң беренче сулышны ала.Ү лгә ндә исә сулыш чыгара. Туганда алган беренче сулышын ү лгә ндә чыгара. Шуң а да адә м - сулыш.

Кеше кояш чыккан кебек туа да, кояш баткан кебек бата. Яктырткычларның януын уй белә н туктата алмаган кебек, тууы белә н ү лемен дә билгели алмый. Болар барысы да кодрә тле Алла кулында. Ү з юллары белә н килә лә р, ү з юллары белә н китә лә р.

Нурсилә белә иде. Кеше ү лгә ч еларга ярамый. Алайса мә ет шушы яшьлә ргә диң гезгә баткандай бата икә н. Ә бисе дә аны кеше ү лгә нгә елмаска ө йрә тте. Бу кешенең бер торыштан икенчесенә кү чү е генә диде.

Безнең җ аныбыз мә ң гелек ү лемсез. Лә кин бер торыштан икенчесенә кү чкә ндә кешенең уйлары, фикерлә ре, кылган гамә ллә ре никадә р саф һ ә м гө наһ сыз булса, шуның кадә р аң а икенче дө ньяда җ иң ел була икә н.

Ә бисен ү зе исә н чагында кү рсә теп калдырган җ иргә урман читендә ге аландагы калкулыкка кү мделә р. Нурсилә болындагы матур чә чә клә рне җ ыеп алып ә бисенең каберенә китереп кадады. Ә бисе нишлә птер якында гына, елмаеп басып торадыр тө сле тоелды аң а.

Ә бисен кү мгә ч тә алар аны юксындылар. Урман шавы да, елга агымы да, кояш нурлары да аны ә бисе куллары, ә бисе тавышы белә н сө йделә р, назладылар. Димә к ә бисе аны ташламаган, ул китмә гә н. Аның барлыгын бар җ ирдә дә тойды Нурсилә һ ә м тынычланды.

Тө шендә ә бисе аң а кү п чә чкә лә р алып килде. Ә бисе яшь һ ә м чибә р иде.

Ә бисеннә н башка тагын бер ел узып китте. Бу елны алар ә нисе белә н икә ү генә уздырдылар. Җ ангалак җ ә е бик җ ылы булмаса да ү зенең кояш нурлары, яктылыгы белә н тә нне генә тү гел, кү ң еллә рне дә җ ылыта иде. Геологлар бу җ ә йдә җ ангалакка килмә делә р. Лә кин гашыйк егет чираттагы ялын алып ү зе генә урманга юл тотты. Юл ө чен кирә к булган бар кирә к - ярагын җ ыеп кү тә ренеп ул телә гә н җ иренә килеп җ итте.

Бу кө ннә рдә Нурсилә нең кү ң еле илә слә неп йө рде. Урманда ү скә н кыз буларак ул кешелә рдә була торган кимчелеклә рдә н азат иде. Шуң адырмы, бө тен нә рсә не дә тоемлап белә, аң лый һ ә м кү ң еле бө тен ү згә решлә рне дә сизә иде.

Бик озак вакытлар уйланып йө регә ннә н соң хә тереннә н чыкмаган егет бераз гына онытыла башлаган иде. Нигә дер янә дә н уйларына ул килде. Уйларының тү ренә кереп оялады ды китми интектерде. Аны онытыр ө чен нә рсә генә эшлә мә де кыз. Һ ә м билгеле бер карарга килде: димә к, тиздә н ул килә чә к, ул аны кү рә чә к. Якында тоя ул аны. Тоеп кына да калмый, сизә иде.

Ә йе, бу вакыта Сә ет Нурсилә не эзлә п урманның уң ын - сулын айкаган иде инде. Башка эзлә ргә хә ле дә, ө мете дә калмаган иде инде. Шулчак аң а наратлар арасыннан кояш нуры сузылып тө ште. Сә ет ятып торган җ иреннә н торып утырды. Бу ө мет нуры иде. Димә к ө мет сү нмә гә н, ул кызны табачак.

Нурсилә исә кү ң еле белә н сизсә дә егетнең кайдалыгын белми, дө ресен генә ә йткә ндә алай ук белергә дә телә ми иде. Аның ө чен барыбер. Ул аның барлыгын тоя. Шушы җ ирдә яшә гә нен белә. Кү ң еле белә н ул аны ү зенеке иткә н иде инде. Кем янында, нә рсә эшлә гә ненә дә игътибар итмә стә н ул аны яратып ө лгергә н иде. Егет аның белә нме, юкмы - Нурсилә нең йө рә гендә мә ң ге яшә ячә к.

Кайдандыр кү к кү крә гә не ишетелде, яшен яшьнә п яң гыр ява башлады. Яң гыр һ ә рвакытта ү зе белә н сафлык, шатлык алып килә. Яң гыр явуына һ ә р ү лә н, ү семлек, чә чә клә р, агачлар сө енә. Яң гыр һ ә рберсенең битен ү зенең саф суы белә н юа. Юып кына да калмый, назлый, сыйпый. Бу илаһ и мизгелне яратмаган кеше юктыр. Чө нки кеше яң адан тугандай була, яшә рә, яң ара.

Урман агачлары яң гырда кү тә релеп киткә ндә й булдылар. Олы яшьтә ге ә би- бабайлар биллә ренә таянып кырхылдагандай картрак агачлар яң гыр астында шатыр- шотыр килделә р. Һ ә р агач та кеше кебек сулыш ала, сулый, яши. Табигатьтә н тө рле авазлар чыга.

Кинә т якында гына чатырдатып яшен атканы ишетелде. Бер куакның шартлап сынып тө шкә не ишетелде. Нурсилә еш адымнар белә н шул якка атлады. Сә етне дә бу тавыш тынычлыкта калдырмады. Ул да яшен суккан агач ягына атлады. Эзлә п барып җ иткә ндә ни кү злә ре белә н кү рсен, агач янында, сынып тө шкә н ө лешен кочаклап кү пме вакытлардан бирле эзлә гә н һ ә м, ниһ аять, тапкан Нурсилә утыра иде.

Сә ет сынган агачны эзлә п килеп җ иткә ч тә бер мә лдә тынып калды. Тынлыкны, бу мизгелне бозмаска тырышып кына дә шми - тынмый аның янына килеп утырды ул. Кыз моны сизде. Ә йлә неп карады. Ул борылгач та Сә ет учын ө скә каратып аң а сузды. Кызның кайгысы иксез - чисез иде.

-Син... мин сине бик озак эзлә дем... Ниһ аять, таптым. Тик ү тенеп сорыйм, качма миннә н бу юлы, - диде егет ялварган тавыш белә н.

- Табигатьнең безгә ачуы бар, - диде кыз.

Сә ет кызның сө йлә шү енә шаккаткан, ул агачны кү рми дә иде.

-Син, Ай кызы, сө йлә шә дә белә сең икә н! - диде.

-...

-Ә кем соң син? Ничек син берү зең карурманда яшисең?

-Мин берү зем яшә мим, ә нием дә бар минем. Ә ә биемне кү птә н тү гел генә җ ирлә дек, - диде кыз, һ аман да агачны кулыннан ычкындырмыйча. - Кү птә н тү гел генә ә бием белә н хушлаштым, ә бү ген яраткан агачым җ ан бирә, - диде ул моң суланган кү злә рен ерак киң леккә тө бә п.

- Моң суланма, урман кызы. Дө нья шулай яратылган инде, берә ү дә мә ң гелек тү гел, - диде егет кызны юатырга телә п. Кызны эзлә п табуына һ ә м аның белә н менә шулай сө йлә шеп утыруына ул ә ле ү зе дә ышанмый иде.

- Мин бит сине урманнан алып китә ргә дип килдем, ә гә р дә китмисең икә н инде мин дә синең белә н монда, урманда калам.

-Мин сине ә нием белә н таныштырырга телим, - диде кыз, ниһ аять, торып басып.

Егет аның былтыргыга караганда да чибә рерә к, мө лаемрә к икә нлеген кү рде. Кыз былтыргы ук киемнә рдә н, лә кин анардан урман исе аң кый иде. Кыз ә керен генә алга атлады. Егет аннан кү зен дә ала алмыйча чыбык – чабыкка абына – сө ртенә артыннан барды.

Мә гарә гә килеп җ иткә ндә ә нилә ре аларга каршы чыгып килә иде.

Аларга:

-Рә хим итегез, - диде.

Егеткә ул берничә сорау бирде. Бу исә аның кем икә нлеген, нинди кеше булуын ачыклау ө чен кирә к иде. Сә ет, ятып калганчы атып калырга булды:

-Мин сезнең кызыгызга берничә елдан бирле гашыйк. Бик кү птә ннә н эзлим мин аны. Ничә елдан бирле, беренче кү ргә н кө немнә н алып мин башка бер генә нә рсә турында да уйлый алмыйм. Зинһ ар ө чен, миң а каршы килмә гез. Мин кызыгызны бә хетле итә чә кмен. Телисез икә н, урманда сезнең яныгызда калып сезнең яшә ү рә вешегезне алырмын, телисез икә н, урманнан шә һ ә ргә алырмын. Тик миң а каршы гына килмә гез, мин аннан башка яши алмыйм, - диде.

Баһ адә р инде бу егетнең уйларының сафлыгына, кызын чын кү ң еленнә н сө юенә ышанган иде. Борылып кызына карады. Нурсилә ү зенең нурлы карашын аска тө шерде. Ә нисе аң лады. Кызы да каршы тү гел иде.

-Кошлар да парлап оя коралар, табигатьтә бар нә рсә дә парлы. Ходай бә ндә лә рен дә парлы булып яшә сеннә р ө чен Адә мгә Һ аваны яраткан. Ә гә р дә сез икегез дә риза икә н, мин каршы килә алмыйм, - диде һ ә м яшьле кү злә рен читкә борды.

-Ә нием, мин сине берү зең не ташлап китә алмыйм. Ә гә р дә ул телә сә, урманда калсын, - диде.

-Сезнең иркегездә. Тик минем зур бер бистә дә зур ө ем бар. Кү пчелек вакытым казу эшлә ре белә н тө рле җ ирлә рдә ү тә. Ө йдә еш була алмыйм мин. Бик рә хә тлә неп минем зур ө емдә тора аласыз. Ө й янында гына зур урман. Сез бит урманга иялә шкә н халык. Шунлыктан мин сезне бик рә хә тлә неп алып кайтыр идем. Мин булмаганда бер - берегезгә иптә ш тә булыр идегез.

Ана белә н бала бу хә лгә ышанырга да, ышанмаска да белмә делә р. Алар инде урманның салкын кышларына да, кө знең соры яң гырларына да кү неккә н иделә р. Лә кин алар бит җ ә нлеклә р тү гел, кешелә р. Кешелә р янында яшә гә н тормышын еш сагына иде Баһ адә р.

-Ә нием, Сә ет миң а чыннан да ошый. Кайчан да булса кешелә р арасында яшә ргә тиеш бит инде без...

Егет кызның ә нисенең алдына килеп тезлә нде:

-Димә к, сез риза!?

-Ни диеп тә ә йтә алмыйм. Мин сиң а кызымны бирергә дә, бирмә скә дә ризалыгымны белдерә алмыйм ә легә. Моның ө чен вакыт кирә к. Тик бер соравым бар. Ул бит кешелә р арасында ү смә де. Алар арасында яшә ү аң а читен булачак. Мин ә лбә ттә хә лемнә н килгә нчә булышырмын. Лә кин сиң а ү зең ә авыр булмасмы? Кешелә р арасында кызымның канатлары сынмасмы, талмасмы? Ул яң адан урманга качмасмы? Мине менә нә рсә борчый, - диде ана.

-Мин аны ү земә һ ә м кешелә р арасындагы тормышка якынайту ө чен барысын да эшлә рмен. Ышаныгыз, ул бик бә хетле булачак!

-Синең ата - анаң бармы?

-Ә тием юк минем. Ә ә нием һ ә м апам бар. Туган абыем да бар.

-Димә к без сезне ике атнадан ү зебезгә кө тә без. Кызымның кулын соравыгыз шул булыр.

Ике атнадан ә нисе, туган абыйсы белә н Сә ет кызның кулын сорарга килделә р. Урман нигъмә тлә реннә н генә ә зерлә нгә н ө стә л артында беренче генә утырулары иде бистә кешелә ренең. Аларга бу сихри гү зә л кыз да, аның мө лаем ә нисе дә бик ошадылар.

Сә ет зур гаилә дә н икә н. Ә тилә ре берничә еллар элек кенә вафат булган. Егетнең барлык туганнары да кызлар икә н.

Ир- атның максаты да шул: хатын- кыз ө чен, аларга бә хет бирер ө чен яшә ү.

Сә ет тагын ике хатын- кызга баеды. Бер айдан туй ясарга килешенде.

Атна саен килеп йө реде Сә ет урманга. Ул кызның чибә рлегенә, самимилегенә, зирә к булуына сокланды. Ә кыз егетнең кө члелегенә, акыллы булуына хә йран калды. Ул анарда ү зен һ ә р адымда саклаучыны, яклаучыны кү рде. Ә керенлә п уртак сө ю туды.

Бер ай ү тте дигә ндә кызны алырга килделә р. Туй кө не килеп җ итте.

Уналты ел яшә гә н мә гарә не ташлап китү җ иң ел тү гел иде. Алар аның белә н саклык белә н хушлаштылар. Аннан калдырып киткә ннә ре ө чен гафу ү тенделә р.

Чыгып барганда мә гарә дә ө ске яктан бер таш килеп тө ште. Бу кара ялтыравык ташны аларның беркайчан да кү ргә ннә ре юк иде.

-Мә гарә безнең китү ебезгә ризалык һ ә м бү лә к бирә, - диде дә Нурсилә ташны ү зе белә н алды. Бу кара энҗ е иде. Урман да аларга ризалыгын белдереп шаулы җ ырын сузды. Урман... урман... Авыр чакларында яклады, саклады, ашатты, эчертте... Ә бү ген ул аларны яң а гомер юлына, кешелек аланына озата иде.

“Хуш, урман! Табигатьнең иң гү зә л почмагы! Без сине онытмабыз...” - дигә н уйларда Нурсилә туй машинасында урманнан ераклаша барды. Кулындагы яшел яулыгын урманга карап озак болгады кыз. Табигатьнең тө сен һ ә м хисен кулъяулыгында ү зе белә н алган иде ул.