Бабыл шәле 10 страница

-Нишлә п син ялгыз? - диделә р.

-Ул һ ич яшермичә ү зе белә н нә рсә булганын, ничек итеп аң а хатынының хыянә т итеп, ул чит бала ү стерү е, хә зер иллә р гизеп йө рү е, лә кин сө еклесе Ситиның ире икә нлеге турында сө йлә де. Тың лап торучылар бер- берсенә карашып кө лештелә р.

-Нинди кө лке бар монда? Хыянә т һ ә м ялган кө лкемени?

Араларындагы олырагы:

-Гафу ит, улым. Без монда синнә н тү гел, ү зебездә н, бө тен ир-атлардан кө лә без. Син генә монда искә рмә тү гел. Без барыбыз да хатын-кыздан тудырылган, ана балалары. Ә аталарыбыз кем икә нен бер алла гына белә - диде.

-Аң ламыйм, нә рсә сө йлисез сез?

-Аң латам. Без кө тү челә р. Яртышар ел ө йдә булмыйбыз. Ә балалар туа тора. Кем булып чыга инде аларның аталары? Хатын-кызлар ү злә ренә бертуктаусыз игътибар талә п итә лә р. Ә кайдан алырга соң аны? Без бит ө йдә юк. Без бу җ ирдә ялган эчендә яшә ү челә нең беренчелә ре дә, соң гылары да тү гел...

Кө тү челә рнең калганнары моның белә н килешеп башларын чайкап утыруларында булдылар. Азат кайбер сү злә рне аң лап бетермә сә дә алар белә н килеште. Бабай кү п сө йлә ү чә н һ ә м кү п белү чә н булып чыкты. Ул ә ле тагын ә ллә нилә р турында сө йлә де:

-Ни генә дисә ң дә Израиль халкы зирә к халык булган.

-Нә рсә дә чагыла инде аларның зирә клеге?

-Алар ү з балалары итеп кызларының балаларын гына таныйлар. Ү з кызлары тапканга аларныкы дип саныйлар. Улым, шуның ө чен дә, яшә һ ә м башың ны юк-бар белә н катырма. Синең бар байлыгың ү зең белә н. Бу синең яшьлегең, акылың, ирегең. Менә шулар сиң а Ходайның иң зур, бернигә дә алыштырмас бү лә ге.

Шушы сү злә рне ү зенә канун итеп алган Азат тормышын икенче якка ү згә ртергә булды. Ү зенә башка машина сатып алды. Бик эре булмаган эшкуарга ә йлә нде. Кавказ, Урта Азия якларын ә йлә нде. Ә кышны уздырырга Татар иленә кайта торган булды. Ул анда ә ти-ә нисе белә н кызы ө чен Минзилә елгасы ярына салынган бик матур, иркен ө й сатып алды.

Дө нья гизеп йө ргә ндә ул бер журналист белә н танышты. Танышы аң а яң алыклар сө йлә ргә ярата иде:

-Бик тиздә н болай ирекле хә лдә Азия һ ә м Кавказ якларына йө ри алмассың, дө ньялар ү згә рергә тора диде. Бер СССР урынына бик кү п дә ү лә тлә р барлыкка килә чә к.

-Ни ө чен? - дип сорады Азат.

-Чө нки ө стә гелә р чынбарлыктан аерылды. Ялган тормыш белә н яшилә р. Алар дө реслек канунын оныттылар. Ә кешелә р гел иреккә омтылалар. Аларда булган шә хесне, теллә рен, диннә рен, хезмә тлә рен хө рмә т итә ргә кирә к. Ә алар ө чен дин сайларга, нинди телдә сө йлә шергә икә нен, кемне хө рмә т итеп ничек яшә ргә икә нлеген аң латырга кирә кми. Ул моны ү зе уйларга тиеш. Биклә нгә н читлектә барыбер озак яшә п булмаячак. Ул барыбер озакка тү гел, җ имерелә чә к.

Азат ә ле ү зен камил дө ньяда яшим дип уйлый иде. Юк икә н, алай тү гел. Ул ялгышкан. Кешелекне зур ү згә решлә р кө тү енә тө шенде Азат бу очрашудан соң. Аның йө рә ген бер мизгелдә курку билә п алды. Менә ни ө чен кешелә р туган җ ирлә реннә н китә лә р икә н. Алар һ ә рвакыт кемгә дер янап, ү злә ре дә куркып яши торган илдә яшә ргә телә милә р икә н.

-Сугыш бик кү птә ннә н бетте бит инде. Ни ө чен кешелә р һ аман авырлыкта яшилә р? - дигә н сорау бирде ул аң а.

-Без аның ө чен дө ньяның дү рттә н бер ө лешен туйдырабыз. Лә кин бар да бушка. Алар барыбер дә ү злә ренекен сө йлилә р. Без аларга ү зебезнең галимнә ребезнең иң - иң яхшылары икә нлеге турында, телебезнең иң татлысы һ ә м бай булуы турында сө йлибез, ә алар: “Юк, мактанырлыгыгыз юк, безнең мә дә ниятебез сезнекеннә н борынгырак, баерак. Сез яши дә белмисез”, - дилә р.

Чыннан да журналистның кү рә зә челеге расланды: без чит илгә корал тотып кердек, бө тен иллә р безгә каршы кө рә ш ачты. Чит илдә н китә ргә куштылар, без киттек. Киттек һ ә м зур илебезне кисә клә ргә җ имердек.

Азат һ аман да азат булып калды. Гаилә тормышы да, ниндидер билгеле бер хезмә т тә, туган җ ире дә аны ү зенә бә йли аладылар. Азатлыкны, ирекне сө йгә н кү ң еле бернинди ятьмә лә ргә дә чорналмады. Табигать белә н бер сулышта калды. Бераз кояшта каралган йө з, арыган караш, җ ыерчыклар, чал чә члә р аның кеше тормышы ө чен кайгырганын кү рсә тә лә р. Туганнары җ ирнең тө рле җ ирлә ренә таралганнар. Ул аларны сагына. Ү зен кешелекнең бер ө лешенә саный. Кешенең кайгы һ ә м шатлыгы - аныкы да. Эченнә н генә ул бар кешелә ргә дә байлык, муллык тели. Һ ә м Җ ирдә тиздә н илһ ам чыганагы барлыкка килү енә чын кү ң елдә н ышана. Азат кү ң еле азатлыкка омтыла...